Kwaliteitscontrole: voorkomen is beter dan genezen
Geplaatst op 03 juni 2021 door Redactie
Bouwen krijgt een totaal andere dimensie met de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Documenteren, kwaliteit aantonen, alles moet vastgelegd worden. Deze wet zal naar verwachting op 1 januari 2022 in werking treden en heeft als doel om de bouwkwaliteit van gebouwen en het bouwtoezicht te verbeteren. Dit heeft natuurlijk enorme gevolgen voor het proces van bouwen en vergunningverlening. De noodzaak het hele bouwproces anders in te richten is wel duidelijk, waarbij externe kwaliteitsborgers toezicht zullen houden op het bouwproces.
De uitdaging
Bouwbedrijven zullen de kwaliteit van hun werk beter controleren. Dit verhoogt de kwaliteit van gebouwen met als gevolg minder bouwfouten en gebreken, zoals constructiefouten, onveilige situaties, onvoldoende isolatie of een slecht functionerende ventilatie. Ook zullen faalkosten reduceren en zullen er bij oplevering aanzienlijk minder restpunten zijn. Het is dus zaak dat bouwers nu zelf al veel controleren. Voor bouwend Nederland wordt het een uitdaging om alle processen dusdanig in te richten, dat zij hun dossiers op orde hebben en hun kwaliteit hiermee verhogen en borgen. Het werk van onafhankelijke kwaliteitscontroleurs wordt hierdoor makkelijker en sneller.
Wat kunnen we nu al doen
De bouwer of installateur is normaliter al verantwoordelijk voor de gevolgen van alle gebreken, die tijdens de bouw ontstaan. Hoe vaak komt het niet voor dat bij oplevering van een gebouw er een enorme lijst van bouwkundige en installatietechnische restpunten zijn. Toch kan er al veel gedaan worden om een restpuntenlijst tot een miniem te beperken. Door tijdens de bouwperiode op specifieke momenten te controleren en te testen kunnen fouten direct hersteld worden. Door processen zo in te richten, dat er op specifieke momenten gecontroleerd en getest kan worden, is dé oplossing om faalkosten te beperken en de kwaliteit te verhogen. Het is namelijk van essentieel belang om problemen in een vroeg stadium te ondervangen en te voorkomen.
Controleren
Uit de praktijk blijkt dat bouwers het meeste verstand hebben van de bouwkundige kant. Installatietechnisch is het vaak een heel ander verhaal. De technieken worden steeds geavanceerder en er zijn vele varianten aan technische installaties mogelijk. Het gehele bouwproces is er natuurlijk op gericht om een gebouw met een goedwerkende installatie op te leveren. Het hoeft geen betoog, dat bij het tussentijds controleren gedurende de bouwperiode tijdig bijgestuurd kan worden. Tijdens het bouwproces heb je namelijk makkelijker toegang tot installaties als bijvoorbeeld vloerverwarming, dan na het bouwproces. Daarnaast is gebleken dat installaties, waarvan de aanleg tussentijds en voor in gebruik name getest en bijgesteld zijn, aanzienlijk minder klachten en storingen hebben ná ingebruikname.
Functioneel testen
Functioneel testen van installaties is een belangrijk proces, welke gericht is op de kwaliteits- en prestatieborging van installaties. Ook bij oplevering is het van groot belang dat installaties functioneel op werking getest zijn. Vanwege de complexiteit van installaties is het essentieel om zowel gedurende het realisatieproces als voor de oplevering functioneel te testen. We hebben het hier dan niet over de controles die de installateur vanzelfsprekend zelf uitvoert vanuit zijn eigen kwaliteitsborgingsysteem, maar juist een kwaliteits- en functionaliteitscheck door een onafhankelijke partij, die hiermee de werking van de installaties voor oplevering checkt.
Voorkomen is beter dan genezen
Om borging van de prestaties te garanderen en discussies na oplevering of in de exploitatiefase te voorkomen, is controleren en functioneel testen het credo. Dit kan vooruitlopend op de Wkb het beste uitgevoerd worden door een onafhankelijke derde partij. Een consultant of specialist, die niet verantwoordelijk is voor het ontwerp en de realisatie. Vooral bij complexe verwarmings-, koelings- en ventilatiesystemen garandeert dit een goede prestatieborging van de installaties met een optimale werking. Met kwaliteitscontroles en functionele testen voorkom je een hoop ellende achteraf. Het vraagt een investering, maar deze investering is het zeker dubbel en dwars waard. Het brengt faalkosten terug. Bij de oplevering als ook tijdens de exploitatie is er weinig gedoe meer. In de praktijk blijkt, dat dus voorkomen gewoon beter is dan genezen.
Praktijkvoorbeeld
Door de afgelopen jaren heen heeft het team van Ten Hooven technisch management op veel diverse bouwprojecten de kwaliteitscontrole uit mogen voeren. Onze ervaring is hoe belangrijk het is om de kwaliteit gedurende het gehele traject te controleren en te borgen. Wij zien veel voorkomende knelpunten, waaronder verkeerd gelegde groepen en zoneregeling van het vloerverwarmingssysteem. Hierdoor zullen de gebruikers van de ruimtes na de oplevering bijna gegarandeerd klimaatklachten ervaren. Dit knelpunt geldt voor zowel woningbouw als utiliteit. Als de gebruiker het in een bepaalde ruimte warm zou willen hebben, wordt een andere ruimte juist warm. Dit probleem is naderhand, zonder functioneel testen tijdens de bouw, moeilijk boven water te halen.
Daarnaast wordt er te weinig aandacht besteed aan het juist inregelen van luchtzijdige en waterzijdige systemen. Het inregelen is iets wat contractueel moet gebeuren, maar regelmatig niet wordt gedaan. Het is niet met het blote oog te controleren of de installatie wel of niet juist ingeregeld is. Door de druk die tegen het einde van een bouwproject op alle betrokken partijen ligt, wordt het inregelen dus vaak “vergeten”. Dit is op zijn zachtst gezegd problematisch, gezien een goed ingeregelde installatie essentieel is voor een behaaglijk binnenklimaat. Dan heeft de inregeling ook nog eens een enorme impact op het energiegebruik. Een goed ingeregelde installatie kost dus minder energie en minder geld.
Naast bovenstaande knelpunten op werktuigbouwkundig gebied zijn er ook genoeg knelpunten te vinden op elektrotechnisch gebied. Door een slechte afwerking of verkeerde aansluiting kunnen gevaarlijke situaties ontstaan, die zonder controle door een kwaliteitscontroleur over het hoofd worden gezien. Denk hierbij aan blootliggende bekabeling, verkeerd gemonteerde groepenkasten en schakelmateriaal en niet geaarde installaties. We komen het allemaal tegen.
Ook andere punten komen naar boven tijdens controlerondes. Deze hebben meer te maken met de bouwfysische kant, het loodgieterswerk of de veiligheid. Denk hierbij aan lekkende kranen, verkeerde vluchtwegbewijzering en fouten in de omgeving van liften en brandmeldinstallaties.
Het is dus ontzettend belangrijk om een goede, onafhankelijke kwaliteitscontrole uit te laten voeren tijdens de bouw.