Modulair bouwen en de rol van installateurs

Geplaatst op 02 juni 2020 door Redactie

Modulair bouwen kan 40 procent extra woningen opleveren, zo bleek onlangs uit onderzoek van ABN Amro. Niet alleen kan 80 procent van het werk verplaatst worden van de bouwplaats naar de fabriekshal, ook is het een hele duurzame manier van bouwen. De vraag is alleen: hoe gaat modulair bouwen er in de praktijk aan toe en wat betekent dit voor de rol van installateur? We gingen langs bij bouwbedrijf Jan Snel, al 60 jaar gespecialiseerd in modulair bouwen.

Het concept is simpel: de units, die samen het gebouw vormen, worden in de fabriek gemaakt. Nadat de modules gereed zijn, worden ze naar de bouwplaats vervoerd en op hun plek gehesen. Hierdoor verandert de bouwplaats in een montageplaats waar alleen nog het koppelen van leiding- en elektrawerk moet gebeuren. Het gebouw is daarna in principe klaar voor gebruik. Hoewel het bij deze vorm van bouwen over modules gaat, betekent dat niet dat alles kant-en-klaar en in massa wordt geproduceerd. Max Smits, projectleider bij Jan Snel, licht toe: “We gaan altijd uit van de wensen van de klant. Daar stemmen we vanaf het begin mee af hoe het ideale pand eruitziet en wat daarvoor nodig is. Op basis van die wensen en eisen, kunnen we vervolgens een eerste ontwerp maken voor de verschillende units die samen het eindresultaat vormen.”

Fabricage

Na het ontwerpen van het geheel en de individuele units, worden deze in de fabriek van Jan Snel geproduceerd. Het opleveren van alle units verschilt per opdracht, afhankelijk van onder meer het aantal benodigde units en de eisen die worden gesteld. Doordat de werkzaamheden in de fabriek niet gevoelig zijn voor weersomstandigheden en ze bovendien zijn geautomatiseerd, ligt het tempo echter stukken hoger dan bij traditionele bouw. Zo wordt er veel tijd bespaard binnen een bouwproject zonder in te boeten op kwaliteit. Voorheen had de modulaire bouwsector een tijdelijk karakter, maar inmiddels blijven veel modulaire gebouwen permanent staan. De kwaliteit van modulaire bouw doet namelijk niet meer onder voor traditionele bouw. Er wordt gebruik gemaakt van dezelfde hoogwaardige materialen, waardoor er eenvoudig kan worden voldaan aan de eisen van de klant en het bouwbesluit.

Niet alleen in de fabriek wordt er door de modulaire aanpak veel tijd bespaard. Ook op de bouwplaats kunnen de vakmannen van Jan Snel in een rap tempo door. Wanneer de units worden geleverd op de bouwplaats, worden deze één voor één in de juiste volgorde geplaatst en gekoppeld. Daarna is het werk in principe al klaar en kan er worden begonnen met de verdere afwerking. Het voordeel van deze flexibele en circulaire aanpak is ook dat de indeling te veranderen is. Zo kan een woning telkens worden aangepast aan veranderende wensen van bewoners of gebruikers. Modulaire huizen kunnen dus eenvoudig worden opgetrokken daar waar er vraag naar is. Intussen is de doorlooptijd vaak de helft korter dan dat van normale woningprojecten. En, niet te vergeten, de bouwkosten liggen aanmerkelijk lager. Hierdoor levert een woning met een normaal huurtarief dus sneller rendement op voor beleggers.

Coördinatie

Modulair bouwen is snel en juist daardoor is het mogelijk om ook bij de bouw van een klein aantal woningen de stichtingskosten en daarmee de huren betaalbaar te houden. Alle werkzaamheden bij elkaar opgeteld ben je voor de aanleg van complete installatiesystemen minder uren kwijt en ook hierdoor is modulaire bouw sneller dan traditionele bouw. Sebas L’Ortye, projectleider Utiliteit bij Van den Pol Elektrotechniek, vertelt: “Wij coördineren van tevoren met Jan Snel hoe we de installaties op de bouw het beste aan kunnen sluiten. Daarbij passen wij onze kennis toe en zorgen wij ervoor dat alles zo efficiënt mogelijk wordt ingericht qua installaties. Onze monteurs moeten uiteindelijk alles aansluiten op de bouw, dan wil je wel dat zoiets soepel verloopt.” Overigens is het niet alleen belangrijk voor de installateurs, maar ook voor de eindgebruikers.

De units die op de bouwplaats aankomen, zijn in principe direct klaar om aan te sluiten. Al het interne kabel- en leidingwerk wordt vooraf in de fabriek aangebracht. Een unit is dan helemaal kant-en-klaar; er zit bijvoorbeeld een keuken in of er zit een badkamer in. De stopcontacten zijn vooraf gemonteerd en ook de lampen zitten er vaak al in doordat dit in de fabriek is aangebracht. Zelfs het onderbord van de meterkast zit er al op, inclusief de bijbehorende draden. Vervolgens worden alle voedingskabels, vanuit een grotere verdeler, op locatie aangesloten – vaak binnen een handomdraai. Een groot voordeel voor de installateur: hij kan zich bezighouden met het veilig aansluiten en is dus niet uren in de weer met het doortrekken van allerlei kabels.

Ook hier zijn er nog altijd uitdagingen voor kabel- en leidingwerk. Hoewel er dankzij de kennis uit voorgaande projecten veel gestandaardiseerd kan worden, veranderen installaties continu. Bij het ene project is er bijvoorbeeld een all-electric installatie; dan krijg je te maken met meer groepen en dikkere voedingskabels. Bij het andere project kan het juist een warmtepomp zijn die van voeding moet worden voorzien. Daar moet je rekening houden met dikkere voedingskabels die ook nog eens brandwerend zijn zodat ze door een bepaalde schacht heen kunnen. “Juist dan moet je zo efficiënt mogelijk te werk gaan”, licht L’Ortye toe. “Het is een grote puzzel, zeker gezien de tijd die er beschikbaar is. Dat maakt het meteen ook een hele mooie uitdaging.” Smits vult aan: “Daarnaast is het belangrijk dat alles direct op de juiste manier is aangelegd voor de veiligheid van de eindgebruikers. Dan wil je natuurlijk niet dat er na een paar jaren storingen ontstaan zodat alles vroegtijdig gedemonteerd moet worden.”

Zoals bij elk bouwproject geldt ook voor modulaire bouw dat elk project maatwerk is. Hoewel de basis telkens bestaat uit units, is ieder eindresultaat weer compleet anders. Dat maakt het voor bekabeling en leidingwerk wellicht uitdagend, maar tegelijkertijd ook enorm interessant. Modulair bouwen is daarom de manier van bouwen voor de toekomst.

Tekst: Max Smits

Foto's: Jan Snel