Geen Miss Nederland meer

Geplaatst op 25 februari 2025 door Redactie

Nieuws in december 2024: de organisatie achter de verkiezing van Miss Nederland stopt er mee. Althans, de rechten om een Miss af te vaardigen naar de Miss Universe Contest worden overgedragen aan een andere club.

Waar gáát dit over?
Over modellen, fotomodellen, rolmodellen, schaalmodellen, datamodellen, denkmodellen. Collega columnist Reinier van den Berg en ik voerden daar recent een gesprek over. In hoeverre geven wetenschappelijke modellen de werkelijkheid weer? Mag je datamodellen gebruiken om discussies te winnen, zaken af te dwingen?

Modellen en misleiding
Van fotomodellen is het duidelijk. Wat je ziet is niet de harde werkelijkheid. Alles is opgepoetst, gepimped. De cosmetica- en kledingindustrie gebruikt modellen om te triggeren dat iedereen ‘super’ kan zijn.

Met behulp van het zoekmodel Google, vond ik op de site van BOIP, Benelux Office for Intellectual Property een definitie van ‘model’: “het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan dat nieuw is en een eigen karakter heeft.” Denk aan een bepaald model auto of een zeker type warmtepomp, de verschijningsvorm. Het model, het design, bepaalt niet wat iets doet, maar suggereert wel veel. We kennen de supersnel uitziende sportwagens die nauwelijks van hun plek komen. We weten van vervaarlijk uitziende opblaas-tanks en fake-vliegtuigen, om de modellen van vijandelijke spionagediensten te misleiden.

Volle werkelijkheid?
Zijn modellen dan altijd nep, waardeloos, misleidend?
Toch niet. Een schematisch model kan heel goed de samenhang van dingen verhelderen, een beeld geven van de werkelijkheid. Prima, mits je onthoudt dat het niet de volle werkelijkheid is.

In de Bijbel wordt de mens opgeroepen geen beeld te maken van God om dat te aanbidden. Tegelijk beschrijven de profeet Ezechiël en de apostel Johannes uitvoerig de verschijning van God. Als je hun beschrijving uittekent, dan krijg je een beeld, een model. Iedereen zal begrijpen dat wat je dan ziet, hoe indrukwekkend ook, niet de volle werkelijkheid is, die is meer, onvoorstelbaar.

Installatieschema’s strikter dan wetenschap
In de installatiewereld maken we voortdurend schema’s, modellen van installaties. Die helpen een werkelijkheid te realiseren waarin gewenste functionaliteit wordt waargemaakt. Strikter dan in de wetenschap, durf ik te stellen. Als we een installatie ontwerpen, bouwen en onderhouden, is het redelijk tot goed mogelijk om alle variabelen die van invloed zijn op het resultaat bij elkaar te krijgen en te houden.

In de wetenschap geldt dat niet, per definitie. Wetenschap bedrijven is het formuleren van hypotheses over mogelijke werkelijkheden binnen het universum. De hypotheses worden via modellen van de werkelijkheid getoetst. Maar niemand weet ooit zeker dat in het model alle mogelijk van invloed zijnde variabelen zijn meegenomen.

Levert het wetenschappelijke model iets praktisch bruikbaars op, dan is het geen wetenschap meer, maar toepassing, techniek, technologie zo u wilt.
Laten we ons in elk geval nooit laten wijsmaken dat wat de wetenschap zegt het eind van alle tegenspraak is. Nee, dit is geen pleidooi om, na de afschaffing van de Missverkiezing, ook de Nobelprijs te cancelen, hoewel….