Examineer op vakkennis, niet op taalgevoeligheid!

Geplaatst op 19 februari 2025 door Redactie

Dat je het vak van ‘installateur’ of ‘inspecteur’ leert door praktijkervaring op te doen, maar ook door het volgen van trainingen en opleidingen, is zo klaar als een klontje. Dat je als gevolg van dit laatste, regelmatig moet laten zien dat je deze theorie machtig bent, is ook logisch. Maar laten we dit examineren dan wel op een manier doen die past bij het doel wat we voor ogen hebben: het creëren van nog betere vakmensen. Zoals we het nu doen, heeft het geen zin. En bereiken we eerder het tegenovergestelde: dat vakmensen teleurgesteld onze branche de rug toekeren.

Kwaliteit wordt voor een deel bepaald door kennis. En kennis doe je op in de praktijk en in het theorielokaal. Daarvoor kennen we in onze branche tal van (praktijk)opleidingen en cursussen, zoals VCA, BRL en SCIOS-trainingen. Samen hebben ze slechts een doel: de kwaliteit van ons vak op een (nog)hoger niveau brengen. Er is vanzelfsprekend niets mis met deze ambitie; waar ik echter wel twijfels over heb, is de manier waarop we dit onderwijs anno 2025 invullen. En dan heb ik het niet over de kwaliteit van de docenten; volgens mij zijn dat allemaal ervaren en bevlogen (praktijk)docenten, die met veel kennis, maar ook enthousiasme en betrokkenheid hun werk doen. Waar ik het wel over heb, is de wijze waarop we deze kennis in de vorm van een theorie-examen toetsen.

Valstrik
Neem de vraagstelling. Bij een aantal vragen kan ik mij goed voorstellen dat kandidaten het idee hebben dat ze bezigzijn met een examen Nederlands, in plaats van met een examen in de techniek; zo ingewikkeld en onduidelijk zijn de vragen geformuleerd. Ook begrijp ik het dat andere kandidaten juist denken dat het hier om ‘tricky-vragen’ gaat met een valstrik, want waarom zou je anders het zo ‘dubbelzinnig’ opschrijven? Waarom doen we dit zo? Realiseren we ons niet wat de mogelijke gevolgen hiervan kunnen zijn? Dat we examenkandidaten hierdoor onnodig onzeker maken en aan het twijfelen brengen. Dat we door de tegenvallende examenresultaten (die het logische gevolg hiervan zijn) capabele vakinhoudelijke professionals tijdelijk of langer ‘on hold’ zetten. Of nog erger: dat we hen indirect wegjagen, omdat ze na twee of drie keer proberen hun heil elders gaan zoeken. Alsof de alternatieven voor hen vandaag-de-dag voor het oprapen liggen!

Taalnerds
Laten we daarom ophouden met vragen - en dus examens - onnodig ingewikkeld maken. Laten we het accent van dit soort theorie-examens weer verleggen naar waar het hoort: kennis vergaren en toepassen. Onze branche heeft behoefte aan vakinhoudelijke specialisten die excelleren in de installatietechniek, niet aan taalnerds die complexe zinsformuleringen kunnen analyseren. Als je op een dak werkt, wil je weten hoe je dat altijd veilig doet, en dan bedoel ik niet of je exact weet vanaf welk aantal centimeters je…, en of iets nou tot een bepaald wattage is, of tot en met. Daar wordt het werken niet veiliger van. Eens?