Klimaat Whiplash
Geplaatst op 04 februari 2025 door Redactie
Het nieuwe jaar begon op klimaatgebied niet al te florissant. Nadat 2024 al het warmste jaar ooit gemeten was, en rampzalige gebeurtenissen door weerextremen vaak de headlines haalden, was het in januari direct alweer raak.
In de Amerikaanse staat Californië trokken onbeheersbare enorme natuurbranden sporen van verwoesting en verderf. Niet alleen in de natuur maar ook in de bewoonde wereld. Hele wijken in buitensteden van Los Angeles werden volledige in de as gelegd. Ook beroemde regio’s waar onder meer Hollywood sterren en andere welgestelden hun optrekjes hadden, moesten er aan geloven. Op social media doken berichten op van sommige rijken der aarde, die een wanhopige oproep deden om brandweerlieden tegen elke prijs te willen inhuren. Bedragen van 10.000 dollar per dag waren niet uitzonderlijk. Mensen die minder te besteden hadden, waren overgeleverd aan de grillen van de natuur (de branden slaan soms een paar huizen over) of aan de brandweer die tijd en mankracht tekort kwamen om de ramp te bestrijden.
Het is te zot voor woorden dat er dan weer desinformatie campagnes in het leven worden geroepen. Idiote complottheorieën als ‘de branden waren gepland om ruimte te maken voor stadsvernieuwing’ waren op primetime te horen. Net als tijdens (!) de ramp van in het Spaanse Valencia, in oktober vorig jaar, toen zelfs op Nederlandse tv een politicus begon over ‘bewust weggehaalde dammen om het klimaatverhaal hoger op de agenda te krijgen’.
Maar gelukkig kunnen we ons oor ook nog altijd te luisteren leggen bij klimaatwetenschappers. Voor hen is de ramp minder verrassend. Er werd al voor gewaarschuwd. Want de voorafgaande winter en lente waren extreem en zelfs record nat in Californië. Gevolg is dat er door voldoende water en vocht een explosie aan groei optreedt van grassen, kruiden en andere gewassen. Van het type ‘de woestijn zal bloeien als een roos’. Want bedenk dat het landschap in die gebieden vaak juist dor en droog is.
Na de bijzonder natte tijd volgde een ook voor die gebieden extreem droge en hete zomer en herfst. De explosie aan biomassa van eerder in het jaar verdorde volledig en vormde een ontzagwekkende brandstapel van duizenden hectares. Het was wachten op de vonk. En die kwam begin januari 2025, toen stormachtige droge en warme Santa Ana winden opstaken. Die komen jaarlijks voor, maar waren nu, zeker voor januari, wel heel sterk. En of de eerste vonk nu kwam van een criminele pyromaan, of meer door toevallige omstandigheden, feit is dat de kleinste vonk genoeg was om de naar men denkt duurste natuurramp in de Amerikaanse geschiedenis te ontketenen.
Klimaatwetenschappers noemen een abrupte overgang van extreem droog en of heet weer naar extreem nat weer (of andersom) een ‘hydro-klimatologische whiplash’. Recent onderzoek laat zien, dat zo een whiplash in de loop van deze eeuw tot wel 4 maal zo vaak kan voorkomen. Ook in eigen land hebben we het enkele jaren geleden gezien. Na problematische droogte in 2022 volgende het natste jaar ooit gemeten. We moeten de risico’s van grote natuurbranden veel serieuzer nemen in het verder opwarmende klimaat.
En natuurlijk, het aller belangrijkste is, dat we los van elke vorm van politiek, eensgezind de mouwen opstropen om verdere klimaatverandering bij de wortel aan te pakken: verminderen van de uitstoot aan broeikasgassen!