Maatwerk
Geplaatst op 27 januari 2023 door Redactie
‘Geniet, maar drink met mate’. Een overbekende ‘pay off’ uit de reclamewereld. In de kroeg, de voetbalkantine en tijdens carnaval klinkt vooral ‘Geniet, maar drink met maten’. Het is een bijzonder woord, ‘maat’, is zijn dubbele betekenis, maar zeker ook in de tamelijk eenduidige technisch-commerciële betekenis van ‘maatwerk’. Hoogst relevant in de bouw- en installatiewereld.
Maatvoering is cruciaal in de techniek. Ik herinner me de tijd dat In Nederland metaalbewerkers de switch maakten van de scheepsbouw naar de bouw. Toen het piramidespel van Verolme, de bouwer van steeds grotere mammoettankers, over was, kwamen duizenden vaklieden beschikbaar, waarvan er veel werden ingezet in de bouw. Sport- en veilinghallen, winkelcentra en bedrijfsloodsen kregen massaal metalen gevels en daken. Het gaf problemen. De metaalbewerkers uit de scheepsbouw waren gewend om te werken met maatvoering op de millimeter. De bouw stortte beton met een nauwkeurigheid die nog niet in de buurt kwam van de centimeters. Omdat de metaalmensen zich geroepen voelden om alles ‘pas’ te maken, werd hun werk veel tijdrovender en duurder dan gecalculeerd.
Andersom gebeurde het ook. De verbouwing van de ss Rotterdam, het monumentale schip dat permanent voor de kade op Katendrecht kwam te liggen, om te gaan functioneren als attractie, feestaccommodatie en hotel, die verbouwing liep qua kosten gierend uit de hand. Eén van de oorzaken: al het installatiewerk was aanbesteed bij een bedrijf dat tot dan uitsluitend werkte ‘aan de wal’, in gebouwen, nooit op schepen.
‘Customisation’ vinden we als we het woord maatwerk willen vertalen naar het Engels. Andersom klinkt dat woord als klantspecifiek. En daar hebben we een cruciaal punt te pakken. Werken we in de techniek op technische specificaties of gaan we voor functionele specificaties? De vraag levert twee tegengestelde trends op. Werken vanuit technische specs geeft ruimte voor standaardisatie; wel zo efficiënt en kostprijsvriendelijk. Gaan we uit van functionele specificaties, de definiëring van wat de techniek moet doen, dan kunnen innovaties een plek krijgen bij de keuzes in het proces van realisatie.
Het zijn vraagstukken die voortdurend aanleiding geven tot discussie en niet zelden leiden tot misverstanden en zelfs zakelijke conflicten. In de installatiewereld speelt dit voortdurend. Vrijwel elke installatie is per definitie maatwerk, klantspecifiek. Tegelijk wordt een installatie grotendeels opgebouwd uit standaardcomponenten. Ja, behalve de software, wordt dan al snel gezegd. Maar ook dat is maar beperkt waar. Iedereen wil graag standaardsoftware, beproefd en bewezen, eenvoudig te updaten, te debuggen en te beveiligen.
We ontkomen dus niet aan de tweede betekenis van het woord maatwerk, werken met maten, in een maatschap, maatschappelijk verantwoord. Altijd zijn er mooie woorden en goede voornemens vooraf, bij de aanbesteding, maar oh, oh, als het niet werkt, als er klachten komen, als er onduidelijkheid is over het berekenen van ‘meerwerk’.
En ja, daar is-ie weer, de menselijke maat, als we in ons enthousiasme over wat we allemaal kunnen met onze techniek en technologie die maat zijn kwijtgeraakt. Dan zijn we weer bij het terugschakelen waar ik eerder over schreef. Ook dat is maatwerk.
Maatwerk is gewoon mooi werk, zorgvuldig werk, goed werk, fijn werk, dankbaar werk.