Gemeenten, word wakker!
Geplaatst op 02 februari 2022 door Redactie
Er is in Nederland op dit moment een tekort van ruim 325.000 woningen. Daarom wil de overheid binnen 10 jaar 1 miljoen nieuwe woningen gaan bouwen. Een magisch, maar ook weinig realistisch aantal. Veel slimmer is het om leegstaande kantoorpanden zonder energielabel C nu om te bouwen tot woningen en appartementen. Gemeenten, word wakker!
1 miljoen woningen bouwen klinkt ambitieus, maar is vooral toch prozaïsch. Al is het maar omdat juist de bouw- en installatiemarkt dit kunstje moet flikken. En los van het feit dat deze sectoren nu al steen en been klagen over de uitpuilende orderportefeuilles en de krapte op de arbeidsmarkt, hebben ze tevens te maken met een schaarste aan grondstoffen, stijgende energieprijzen en tijdrovende tenders. Onder deze huidige omstandigheden zijn dergelijke aantallen nieuwe woningen onhaalbaar en zelfs weinig motiverend.
150.000 woningen
Bovendien is er een andere manier om het woningtekort - doeltreffender - aan te pakken. Op dit moment staan in Nederland vele honderden kantoorpanden in de bebouwde omgeving leeg. Dit aantal zal de komende tijd als gevolg van corona en thuiswerken waarschijnlijk verder toenemen. Tegelijkertijd moeten deze kantoren groter dan 100 m2, op 1 januari 2023 minimaal energielabel C hebben. De meeste vastgoedeigenaren staan echter niet te popelen om deze investering in hun leegstaande panden alsnog te laten uitvoeren. Logisch, want als de kantorenmarkt zich zo blijft ontwikkelen, is elke geïnvesteerde euro er een teveel. Een alternatief voor deze verouderde, huurdersloze kantoorpanden is transformatie: bouw ze om tot woningen. Volgens de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO) is een derde van de leegstaande kantoorpanden om te bouwen tot woningen, rekening houdend met ligging (bebouwde omgeving), leefbaarheid en inbedding in een wijk. In absolute aantallen praten we dan over 150.000 woningen. Niet gek, toch?
Achter slot en grendel
Vanzelfsprekend geldt hierbij een aantal voorwaarden. De belangrijkste is dat gemeenten voorrang moeten geven aan het aanpassen van de bestemmingsplannen. Daarbij zou ik onze ambtenaren op het hart willen drukken het geliefde poldermodel voor één keer achter slot en grendel te plaatsen en vaart hiermee te maken. Zo moeilijk kan het veranderen van een bestemming niet zijn: zeker niet als je een combinatie maakt van kantoor en woningen, zoals je steeds meer ziet in levendige, bebouwde centra.
Actie en tempo zijn absoluut nodig: anders dupeer je woningzoekenden nog langer, maar loop je tevens het risico dat geïnteresseerde investeerders alsnog afhaken. Hun animo werd vorig jaar toch al getemperd door het feit dat ze opeens weer 8% overdrachtsbelasting moesten betalen. Waarom is dat percentage weer verhoogd? Kunnen we in dit verband geen uitzondering maken, zodat het gros van de huidige leegstand aan kantoorpanden in onze centra op korte termijn wordt vervangen door een combinatie van betaalbare woningbouw, levendige winkels en energiezuinige kantoren. Dat lijkt mij nou realistisch!