It’s SMART, stupid
Geplaatst op 14 oktober 2021 door Redactie
Iedereen in Nederland heeft een ‘smartphone’, althans, daar gaat de overheid van uit. Elk gebouw moet smart zijn, of worden. De wetgeving rond energieprestaties is er op gebaseerd. Mooi lobbyresultaat voor de installatiewereld, of moeten we zeggen voor ‘big tech’, Google, Microsoft, Apple, Huawei, Cisco? De digitale machthebbers in the cloud faciliteren de connectiviteit en dicteren de verslaving.
Wat is dat eigenlijk, smart? Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden, zo heetten in de jaren 80, 90 van de vorige eeuw de SMART-doelen, in managementjargon. Eertijds vertaalden we Engelstalige woorden nog. Makkelijk zat, het acroniem bleef dezelfde afkorting.
Niet veel later deed het woord ‘smart’ zijn intrede in verband met elektronica. Toen we in dat kader gingen vernederlandsen, ging het fout. De elektronica werd ’intelligent’. Een smartphone zou een intelligente telefoon zijn! Is intelligent de Nederlandse vertaling van smart? Nou nee. De eerste betekenis is ‘slim’ en daarna is er nog een hele reeks andere betekenissen: knap van uiterlijk, elegant, chic, bijdehand, gewiekst, listig, doortrapt; maar intelligent......? Uiteraard kent ook de Engelse taal het woord intelligent, maar als je toch een wat sneller bekkend woord wilt, dan kom je uit bij ‘bright’ voor the young man en girl, of ‘wise’, voor the older guy en lady.
Het woord ‘intelligence’ dan? Zeker, dat kun je vertalen met intelligentie, maar als we ons realiseren dat ‘intelligence service’ niets meer of minder is dan de geheime dienst, spionage, dan doemt opnieuw een ander beeld op.
“We willen smart buildings met veel intelligence, daar moet alles voor wijken, stupid.” Dat zou zomaar een zin kunnen zijn die wordt uitgesproken in de boardroom meeting van een real estate investment company.
Oké, we maken het slim, alles met alles verbonden via de cloud en alle informatie altijd, overal, voor iedereen beschikbaar. Is dat onze toegevoegde waarde als technologieleveranciers en installatiebedrijven? Hacken is niet veel meer dan een klein #. Overheid en politiek worden gemakkelijk verleid en misleid om onveiligheid te introduceren in een misplaatst streven naar niet bestaanbare veiligheid.
We hebben het nog niet gehad over ‘artificial intelligence’. Kunstmatige intelligentie is de gangbare vertaling. Op basis van het voorgaande ben ik geneigd te spreken over ‘gekunstelde informatie’. Zolang we het hebben over het massaal verzamelen en verwerken van data voor machine- en procesbesturingen, dan mag je zeggen dat het eigenlijk gaat om klassieke meet- en regeltechniek in een wat geavanceerde vorm. Maar zodra het gaat om het koppelen van allerlei databestanden van overal en nergens, betreffende mensen en hun gedrag, dan wordt het inderdaad gekunstelde informatie, waardenloos en gevaarlijk.
De frase ‘It’s the economy, stupid’, werd een winnende oneliner in Bill Clinton’s verkiezingscampagne van 1992. Daarna kwam de constructie ’It’s ......., stupid’ in zwang voor van alles en nog wat. Het werd een ‘snowclone’, een cliché, waarin je allerlei woorden kunt invullen. Zoals de taal van IJsland eindeloos veel woorden kent voor het begrip ‘sneeuw’, snowclones. De zin zegt dat alles moet wijken voor dat ene woord, het doel dat de middelen heiligt.
Hoe fout zo’n uitgangspunt is, weten we niet alleen van voetbalhooligans die elkaar letterlijk doodslaan. Slim omgaan met smart technology is prima, maar intelligent en wijs ons heldere boerenverstand gebruiken blijft altijd beter.