Over het gevallen ijsje en andere teleurstellingen
Geplaatst op 02 maart 2021 door Redactie
Uitputtingsoefeningen horen bij de training van militaire rekruten. Ze worden op pad gestuurd door de officier. “Mannen, jullie hebben een zwaar traject te gaan. Doe je best, ga tot het uiterste. Het zal je uitputten. Als je alle obstakels overwint en de opdracht volbrengt, dan zul je uitgepeerd en hongerig zijn. Maaar....heb je het gehaald, dan staat er een stevige maaltijd voor jullie klaar. Go, go go...” Na uren en uren presteren en ontberen bereiken de dapperen hun doel. “Sorry mannen, het eten is er niet....Ja, zo gaat het in oorlogsomstandigheden....” Het is het verhaal dat de generaal buiten dienst Peter van Uum vertelt als hij duidelijk wil maken hoe belangrijk het ‘leren omgaan met teleurstellingen’ is voor persoonlijkheidsvorming.
Leerscholen kunnen hard zijn. Voorgaande generaties geloofden wellicht wat meer in de waarde van een ‘stevige’ opvoeding dan ‘ouders van nu’. Maar als iemand het niet binnen zijn of haar gezin leert, dan komen de teleurstellingslessen daarbuiten vroeg of laat aan de orde.
Wij, onze maatschappij, hebben nu enorme moeite met het omgaan met teleurstellingen. Even een poosje een lockdown; nee, weer een nieuwe golf van uitbraken; nog steeds geen festivals, congressen en vakbeurzen; weer de kroegen dicht; niet het vliegtuig kunnen pakken naar een warm land; de geplande start van je bedrijf kan niet doorgaan; een avondklok... Teleurstelling op teleurstelling op teleurstelling. “Geef ons perspectief” is een veelgehoorde reactie op nieuwe teleurstellingen. En soms kunnen aangesproken bestuurders de verleiding niet weerstaan.
Als de uitgeputte groep strijders een platgebrand dorp bereikt blijkt dat daar niets te eten of te drinken is te vinden. Is er iemand die zegt “kom op naar het volgende dorp, daar vinden zeker wel iets”? Wie wil graag degene zijn die iets moet zeggen om de moed er in te houden, wetende dat het volledig onzeker is dat het inderdaad beter wordt? Maar je kunt ook vreselijk teleurgesteld zijn als jouw lekkere ijsje op de grond valt en de ijsverkoper vertrokken is.
Teleurstellingen kunnen dus relatief zijn. Sterker nog, de één zijn dood is de ander zijn brood. De aandelen ASML en ASMI doen het geweldig in coronatijd. Bijna net zo goed als die van AH en Just Eat. De grote vraag is en blijft, hoe gaan we om met teleurstellingen. Omarmen we het Angelsaksische districtenstelsel en tweepartijensysteem van ‘the winner takes it all’, of brengen we het Griekse democratieprincipe in de praktijk: ‘de meerderheid respecteert het belang van de minderheid’? Leggen we de verliezers een last op de nek, zoals die na WOI is opgelegd aan Duitsland, of lukt het ons om met de teleurstelling om te gaan zoals de ‘winnaars’ van WOII deden met het Marshallplan?
Dat zal allemaal nog niet zo makkelijk zijn. Hoe gaan teleurgestelde ondernemers doorpakken met hulp van de digitale wereld, zonder slachtoffer te worden van nieuwe Angelsaksische machthebbers in dat domein? Brexit is ook zo’n teleurstelling. Als het de achterblijvende EU lukt om de digireuzen effectief aan te pakken, dan is dat misschien het dorp waar we wel kunnen eten en douchen. En laten we dan mild zijn voor de Britten, voorkomen dat het overzee Disappointment Island wordt.