‘Zero tolerance’ bij afwijkingen buizen in vier meter dikke betonwand

Geplaatst op 05 december 2016 door Redactie

HollandPTC (Particle Therapy Centre) in Delft is een van de eerste PTC’s die in Nederland gebouwd wordt. Het is een complex project, waarin verschillende soorten behandelingsapparatuur gebruikt worden voor de uiterst nauwkeurige bestralingsbehandeling van mensen met kanker. In de twee tot vier meter dikke betonwanden en -vloeren van onder andere de cyclotronruimte en de twee behandelruimtes, gantries, zijn mantelbuizen geplaatst, waarbij de afwijking 0 millimeter is.

HollandPTC wordt gebouwd door TBI-ondernemingen J.P. van Eesteren en Croonwolter&dros. „We zijn een jaar geleden gestart met de bouw van HollandPTC”, vertelt Robin Alberts, projectmanager Croonwolter&dros. „Dit is een bijzonder project, waar we rekening moeten houden met diverse aspecten, zoals dikke betonnen wanden en vloeren en zeer nauwkeurige installatie van leidingen, die we normaal bij een bouw op deze schaal niet tegenkomen.”

3,6 kilometer leidingwerk

Het gebouw bestaat uit twee gescheiden gedeelten. Een deel waar de behandelingsapparatuur staat, het behandeldeel, en een deel waar de patiënten en het medisch personeel verblijven. In het behandeldeel staat de medische apparatuur opgesteld, en die bestaat uit een ruimte voor het cyclotron dat de protonen opwekt en twee behandelkamers (gantries), een onderzoeksruimte en een ruimte voor de behandeling van oogtumoren. Alberts: „De opdrachtgever wil nergens directe verbindingen naar kamers of naar buiten. Daarom zijn de buizen en de in- en uitgangen van ruimtes voorzien van s-bochten. De protonen gaan alleen in een rechte lijn, dus via een s-bocht worden deze geblokkeerd. In het project is een heel labyrint aan leidingen gemonteerd.”

In totaal zit er 3,6 kilometer aan leidingwerk in, waarvan 3 kilometer mantelbuizen en 600 meter aan roestvast stalen buizen. Het PTC heeft een vloeroppervlak van circa 8.000 vierkante meter. De betonnen wanden zijn 2 tot 4 meter dik. Om deze zware constructie te kunnen dragen zijn er voor de fundering in totaal 340 prefab betonnen heipalen van 50 bij 50 centimeter gebruikt. Het grind in het beton is vervangen door kalksteen. „Daardoor bleef de uithardingstemperatuur van het beton geen zestig, maar vijfenveertig graden Celcius.”, zegt Alberts. „Voordat de wanden zelf gestort werden, hebben we een proefstort gedaan van een blok van 2 x 4 x 4 meter, waar we ook mantelbuizen ingestort hebben om te zien hoe alles zich zou houden. We wilden er zeker van zijn dat alles goed ging.”

Niet realiseerbaar zonder BIM

Om het leidingwerk op zijn plek te houden, is er 5 kilometer aan montagerails gebruikt. „We hebben met dubbele meetploegen gewerkt”, laat Alberts weten. „Een ploeg voor het opstellen van de vaste frames en vervolgens het inmeten op de bekisting en daarna een ploeg voor de controlemetingen. Alles moest met de grootst mogelijke precisie. We werken met de BIM software van Stabiplan. Voor dit project hebben we alles uitgewerkt in BIM. Zonder BIM hadden we dit ook nooit zo kunnen realiseren.

„Er mogen nergens directe verbindingen naar kamers of naar buiten zijn. Ook zijn alle buizen en de in- en uitgangen van ruimtes voorzien van s-bochten.”

Vanuit BIM hebben we voor alle mantelbuizen een prefab rek gemaakt voor al het leidingwerk dat in de wanden gestort werd. Belangrijk was dat de mantelbuizen een continu gladde wand hebben. Hiervoor hebben we een soort flensinsteekverbinding gemaakt, waardoor we gladde verbindingen aan de binnenkant kregen. We verzorgen bijna alle installaties in het gebouw, behalve die specifiek voor de behandelingsapparatuur zijn.”

Fixed beam

De twee behandelkamers bestaan uit twee gewone gantries en een ruimte met een fixed beam. De fixed beam heeft een opstelling waar ook onderzoek gedaan kan worden. In het patiëntendeel zijn spreek-/onderzoekkamers, een ruimte voor toediening van chemo, een imagingblok met MRI, CT, een PETCT en voorzieningen waar de patiënten rustig kunnen bijkomen.

„Het belangrijkste voordeel van bestraling met protonen boven de huidige technieken is een zeer nauwkeurige en scherp begrensde dosisafgifte”, legt Alberts uit. „Hierdoor kan een hogere dosis gegeven worden aan relatief ongevoelige of ongunstig gelegen tumoren. Daarnaast komt er een lagere dosis terecht in het omliggende gezonde weefsel.” In de VS en Japan wordt protonentherapie al veelvuldig toegepast. Naast Delft is er ook in Groningen een PTC in aanbouw. Verder zijn er al centra in Duitsland, Frankrijk, Zwitserland en Zweden. Momenteel worden er ook PTC’s in Engeland, Denemarken, Tsjechië en Italië gebouwd.

Bouwtijd verkort

„We doen vaker medische bouwprojecten”, zegt Albers. „Hiervoor hebben voor het VUMC het O2 lab gebouwd. Het unieke aan het PTC-project is de korte bouwtijd en de precisie in het behandeldeel. We hadden nog niet eerder meegemaakt dat een afwijking van 0 millimeter gesteld werd. En een gekoeld watersysteem van roestvast staal maken we ook niet elke dag mee.” Het behandelgedeelte is gebouwd in de periode van mei tot november vorig jaar. „We hebben dit met een LEAN planning gedaan in drie ploegendiensten”, aldus Alberts.

„We hadden nog niet eerder meegemaakt dat een afwijking van 0 millimeter gesteld werd. En een gekoeld watersysteem van roestvast staal maken we ook niet elke dag mee.”

„Om de bouwtijd te verkorten, hebben we vanaf december de technische ruimte op een andere locatie volledig prefab opgebouwd. In januari is de ruimte in transportabele delen naar Delft gehaald. Hiermee hebben we 10 weken op de geplande tijd van 30 weken van de bouw bespaard. Ook bespaarden we nog eens 10 weken door in dubbele ploegen te werken. In de totale bouwtijd van 10 weken hebben we de technische ruimte, data, koelinstallatie, luchtbehandeling en leidingen voor medische en technische gassen kunnen installeren.”

Geavanceerde techniek van 280 ton

De gantries waarin de behandeling plaatsvindt zijn 9 meter hoog en wegen elk 280 ton. „De patiënt heeft geen idee dat om hem heen geavanceerde techniek met zo’n gewicht draait”, zegt Alberts.” De 2 meter dikke wanden tussen de gantries zitten ook vol met leidingwerk voor koeling en gassen. De wanden rondom het cyclotron, dat 90 ton weegt, zijn vier meter dik en het plafond is op sommige plekken zelfs 6 meter dik. Voor de kranen die de behandelingsapparatuur moesten hijsen, worden vanwege het gewicht aparte funderingen aangelegd.

Volledig gescheiden techniek

De techniek in de behandelruimte en de apparatuur en het patiëntgedeelte zijn van elkaar gescheiden. In de technische ruimte is al het leidingwerk voor koeling en de doorvoer van medische gassen uitgevoerd in roestvast staal. Het gekoeld watersysteem, de lussen die door het behandelgedeelte gaan, wordt gevuld met demi-water. In de installatie zit een ionenwisselaar. De luchtbehandelingskasten hebben een warmtewiel. „Voor het behandelgedeelte hoeven we voor de luchtbehandeling geen aparte maatregelen te treffen, behalve dat de kanalen met een s-bocht in de wanden ingestort zijn”, laat Alberts weten.

„De patiënt heeft geen idee dat om hem heen geavanceerde techniek van 280 ton draait.”

„De ventilatiekanalen zijn van dikwandig roestvast staal. Alles is orbitaal gelast. Alle roestvaststalen koelleidingen zijn, voordat ze ingestort werden, voorzien van een mantel. De luchtbehandeling voor het gebouw staat op een computervloer.” Het patiëntgedeelte is voorzien van luchtbehandeling en een klimaatplafond, het behandelgedeelte met lokale units en deels met luchtbehandeling. Het gebouw zelf is aangesloten op een WKO, die de warmte en koude toelevert. In geval van nood heeft het gebouw een noodstroomaggregaat. Veder is het PTC aangesloten op nutsvoorzieningen.

Begin mei was HollandPTC ready for equipment. Toen kon Varian Medical Systems NL, leverancier van het protonen-equipement, aan de slag. De planning is dat HollandPTC begin 2017 klaar is. De eerste patiënten kunnen vanaf augustus 2017 behandeld worden.

Reageren

Vul de gegevens in en uw naam en reactie zullen op de website worden getoond. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.
Dero-Uitgevers gaan zorgvuldig om met uw persoonsgegevens.
Bekijk het privacy statement